مریم موسوی 
راهنمای کامل ترتیب صحیح استفاده از محصولات پوستی در روتین صبح و شب. بیاموزید چگونه شوینده، تونر، سرم، مرطوب کننده و ضد آفتاب را به درستی لایه بندی کنید.
مقدمه: چرا ترتیب محصولات پوستی می تواند سرنوشت پوست شما را تغییر دهد؟
در دنیای بی پایان مراقبت از پوست، احتمالا شما هم با انبوهی از بطری‌ها و شیشه‌های رنگارنگ روی میز آرایش خود مواجه هستید: شوینده، تونر، سرم ویتامین سی، هیالورونیک اسید، رتینول، مرطوب کننده، ضد آفتاب و لیست همچنان ادامه دارد. شما بهترین محصولات را تهیه کرده‌اید، اما آیا تا به حال از خود پرسیده‌اید که آیا آنها را به درستی استفاده میکنید؟ آیا میدانستید که استفاده از یک مرطوب کننده قوی قبل از یک سرم سبک می تواند تقریبا تمام خواص آن سرم گران قیمت را از بین ببرد؟ این یک حقیقت تکان دهنده است: ترتیب صحیح استفاده از محصولات پوستی، به اندازه خود محصولات اهمیت دارد.
استفاده نادرست از محصولات نه تنها باعث هدر رفتن هزینه و زمان شما میشود، بلکه میتواند اثربخشی کل روتین شما را خنثی کرده و حتی منجر به ایجاد جوش، حساسیت یا عدم نتیجه گیری شود. این یک پازل شیمیایی است که هر قطعه باید در جای درست خود قرار گیرد تا تصویر نهایی، یعنی پوستی سالم و درخشان، نمایان شود. در این مقاله جامع در داروخانه دکتر آتنا صادقی، ما قصد داریم یک بار برای همیشه این پازل را برای شما حل کنیم و یک راهنمای قطعی و گام به گام برای ترتیب صحیح استفاده از محصولات پوستی در روتین صبح و شب ارائه دهیم. هدف ما این است که شما با اطمینان کامل، هر محصول را در جایگاه درست خود قرار دهید و از حداکثر پتانسیل روتین مراقبتی خود بهره‌مند شوید. برای دریافت مشاوره تخصصی میتوانید با ما با شماره ۰۲۱۸۸۳۷۶۳۶۸ تماس بگیرید یا به آدرس ما در تهران – شهرک غرب – بلوار شهید دادمان – پلاک ۱۳۴ مراجعه کنید.
ترتیب صحیح استفاده از محصولات پوستی
ترتیب صحیح استفاده از محصولات پوستی یک اصل اساسی در علم مراقبت از پوست است که تضمین میکند هر محصول به طور موثر جذب شده و عملکرد خود را به درستی انجام دهد. نادیده گرفتن این ترتیب میتواند اثربخشی گران قیمت‌ترین محصولات را نیز خنثی کند. قاعده کلی و بنیادین در این زمینه، حرکت از رقیق‌ترین به غلیظ‌ترین بافت محصول و همچنین استفاده از محصولات بر پایه آب قبل از محصولات بر پایه روغن است. این کار به لایه‌های مختلف پوست اجازه میدهد تا ترکیبات فعال را به نوبت و بدون مانع جذب کنند.
پاسخ کوتاه و کلیدی: ترتیب صحیح استفاده از محصولات پوستی به طور کلی از قانون “رقیق به غلیظ” پیروی میکند. روتین صبح: ۱. شوینده: برای پاکسازی پوست از آلودگی‌های شبانه. ۲. تونر: برای تنظیم pH و آماده سازی پوست. ۳. سرم‌های درمانی (بر پایه آب): مانند سرم ویتامین C یا هیالورونیک اسید. ۴. کرم دور چشم: برای محافظت و آبرسانی ناحیه حساس چشم. ۵. مرطوب کننده: برای آبرسانی و حفظ رطوبت پوست. ۶. ضد آفتاب: مهمترین مرحله برای محافظت از پوست در برابر اشعه UV.
روتین شب: ۱. پاک کننده آرایش (میسلار واتر یا روغن پاک کننده): مرحله اول پاکسازی. ۲. شوینده (بر پایه آب): مرحله دوم پاکسازی برای حذف باقی مانده آلودگی‌ها. ۳. تونر: مشابه روتین صبح. ۴. سرم‌های درمانی شب: مانند رتینول، پپتیدها یا سرم‌های لایه بردار. ۵. کرم دور چشم: برای ترمیم و بازسازی در طول شب. ۶. مرطوب کننده یا کرم شب: برای تغذیه و ترمیم عمیق پوست. ۷. روغن صورت (اختیاری): برای قفل کردن رطوبت در پوست‌های بسیار خشک.
پایبندی به این ترتیب تضمین میکند که پوست شما میتواند از تمام مزایای هر محصول به طور کامل بهره‌مند شود.
چرا ترتیب استفاده از محصولات پوستی اینقدر مهم است؟
شاید تصور کنید همین که محصولات مفید را به پوست خود برسانید کافی است، اما علم شیمی پوست داستان دیگری را روایت میکند. پوست ما یک سد هوشمند و نیمه تراوا است. برای اینکه ترکیبات فعال بتوانند از این سد عبور کرده و به لایه‌های هدف خود برسند، باید موانع را به ترتیب درست پشت سر بگذارند. نادیده گرفتن ترتیب صحیح استفاده از محصولات پوستی مانند این است که قبل از باز کردن در، سعی کنید از دیوار عبور کنید. در ادامه به دلایل علمی این اهمیت میپردازیم.
قانون طلایی: از رقیق به غلیظ (Thin to Thick)
این اساسی‌ترین قانونی است که باید در ترتیب استفاده از محصولات پوستی به خاطر بسپارید. محصولات با بافت سبک‌تر و مولکول‌های کوچکتر (مانند تونرها و سرم‌های بر پایه آب) باید ابتدا استفاده شوند. این محصولات به راحتی به عمق پوست نفوذ میکنند. در مقابل، محصولات غلیظ‌تر مانند کرم‌ها و روغن‌ها، مولکول‌های بزرگتری دارند و یک لایه محافظ و مسدود کننده (Occlusive) روی سطح پوست ایجاد میکنند. اگر شما ابتدا یک کرم غلیظ بزنید، مانند این است که یک دیوار آجری روی پوست خود ساخته‌اید؛ سرم‌های سبکی که بعد از آن استفاده می شوند، دیگر توانایی عبور از این دیوار و رسیدن به لایه‌های زیرین را نخواهند داشت و اثربخشی آنها تقریبا به صفر میرسد.
قانون دوم: آب قبل از روغن (Water Before Oil)
این قانون نیز ارتباط مستقیمی با قانون اول دارد. محصولات بر پایه آب (مانند اسانس‌ها و سرم‌های هیالورونیک اسید) باید قبل از محصولات بر پایه روغن (مانند روغن‌های صورت یا برخی مرطوب کننده‌های سنگین) استفاده شوند. همانطور که میدانید، آب و روغن با هم مخلوط نمیشوند. اگر ابتدا یک لایه روغنی روی پوست خود قرار دهید، این لایه مانند یک سد دافع آب عمل کرده و مانع از جذب هر محصول بر پایه آبی که بعد از آن استفاده میشود، خواهد شد. در حالی که برعکس این حالت ممکن است؛ روغن میتواند از لایه‌های آبی عبور کرده و به پوست برسد و حتی به قفل شدن رطوبت آن محصولات در پوست کمک کند.
اهمیت pH در ترتیب استفاده از محصولات پوستی
پوست ما به طور طبیعی کمی اسیدی است (با pH حدود ۴.۷ تا ۵.۷۵). بسیاری از محصولات پوستی، به خصوص محصولات حاوی ترکیبات فعال مانند ویتامین C (اسید اسکوربیک) یا اسیدهای لایه بردار (AHA/BHA)، برای عملکرد بهینه به یک محیط با pH خاص نیاز دارند. به طور کلی، این محصولات فعال باید بلافاصله پس از پاکسازی و تونر (که pH پوست را تنظیم میکند) استفاده شوند تا بتوانند با حداکثر قدرت عمل کنند. استفاده از آنها پس از چندین لایه محصول دیگر میتواند pH پوست را تغییر داده و از کارایی آنها بکاهد. به همین دلیل، درک ترتیب صحیح استفاده از محصولات پوستی فقط مربوط به بافت نیست، بلکه به شیمی ترکیبات نیز بستگی دارد.
روتین پوستی صبح: راهنمای گام به گام برای شروع یک روز درخشان
روتین صبح با هدف اصلی محافظت از پوست در برابر آسیب‌های محیطی روزانه مانند اشعه UV، آلودگی هوا و رادیکال‌های آزاد طراحی میشود. این روتین باید سبک، سریع و کارآمد باشد.
گام اول: پاکسازی (Cleanser)
در طول شب، پوست شما در حال بازسازی خود بوده و ممکن است چربی، عرق و سلول‌های مرده روی سطح آن جمع شوند. یک پاکسازی ملایم در صبح، این آلودگی‌ها را از بین برده و پوست را برای پذیرش محصولات بعدی آماده میکند. از یک شوینده ملایم و متناسب با نوع پوست خود استفاده کنید. برای پوست‌های چرب، بهترین فیس واش های ایرانی برای پوست چرب و مختلط میتوانند گزینه‌های عالی باشند.
گام دوم: آماده سازی (Toner)
تونرها در گذشته به دلیل داشتن الکل زیاد، بدنام بودند، اما تونرهای مدرن نقش‌های بسیار مهمی ایفا میکنند. یک تونر خوب و بدون الکل، pH پوست را پس از شستشو تنظیم میکند، آخرین بقایای آلودگی را پاک کرده و پوست را آبرسانی اولیه میکند. برای آشنایی با روش صحیح استفاده از آن، میتوانید مقاله نحوه استفاده از تونر صورت را مطالعه کنید.
گام سوم: درمان (Serum)
صبح بهترین زمان برای استفاده از سرم‌های آنتی اکسیدان است. این سرم‌ها از پوست شما در برابر رادیکال‌های آزاد که در طول روز با آنها مواجه می شوید، محافظت میکنند.
- سرم ویتامین C: این ستاره بی چون و چرای روتین صبح است. ویتامین C یک آنتی اکسیدان قدرتمند است که به روشن شدن پوست، کاهش لک و تقویت اثر ضد آفتاب کمک میکند. برای انتخاب بهترین محصول، راهنمای خرید بهترین سرم ویتامین C می تواند بسیار مفید باشد.
- سرم هیالورونیک اسید: اگر پوست خشکی دارید، میتوانید از این سرم برای آبرسانی عمیق قبل از مرطوب کننده استفاده کنید.
گام چهارم: مراقبت از دور چشم (Eye Cream)
پوست دور چشم نازک‌ترین و حساس‌ترین بخش صورت است و نیاز به مراقبت ویژه دارد. از یک کرم دور چشم سبک و آبرسان استفاده کنید تا این ناحیه را مرطوب نگه داشته و برای آرایش آماده کند.
گام پنجم: رطوبت رسانی (Moisturizer)
مرطوب کننده، رطوبت را در پوست شما قفل میکند و یک لایه محافظ بین پوست شما و دنیای بیرون ایجاد میکند. حتی اگر پوست چربی دارید، به یک مرطوب کننده سبک و فاقد چربی نیاز دارید. درک تفاوت و خاصیت کرم آبرسان و مرطوب کننده به شما در انتخاب بهتر کمک میکند.
گام ششم و غیر قابل حذف: محافظت (Sunscreen)
این مهمترین گام در روتین صبح و کلیدی‌ترین عامل در پیشگیری از پیری پوست است. هیچ روتینی بدون ضد آفتاب کامل نیست. حداقل به اندازه دو انگشت کامل از یک ضد آفتاب با SPF 30 یا بالاتر استفاده کنید. این محصول باید آخرین لایه قبل از آرایش باشد. برای انتخاب صحیح میتوانید به راهنمای جامع خرید بهترین ضد آفتاب برای انواع پوست مراجعه کنید.
روتین پوستی شب: راهنمای گام به گام برای ترمیم و بازسازی
روتین شب با هدف ترمیم و بازسازی طراحی میشود. در طول شب، پوست شما در حالت استراحت است و بهترین فرصت را برای جذب ترکیبات فعال و بازسازی خود دارد.
گام اول: پاکسازی دو مرحله‌ای (Double Cleansing)
اگر در طول روز آرایش کرده‌اید یا ضد آفتاب زده‌اید (که باید زده باشید!)، پاکسازی دو مرحله‌ای ضروری است.
- مرحله اول (پاک کننده بر پایه روغن): از یک روغن پاک کننده یا میسلار واتر برای حل کردن و پاک کردن آرایش،
ضد آفتاب و چربی‌های سطحی استفاده کنید.
- مرحله دوم (پاک کننده بر پایه آب): سپس با شوینده ملایم همیشگی خود صورتتان را بشویید تا بقایای روغن و آلودگی‌های عمقی‌تر پاک شوند. برای اطلاعات بیشتر، مقاله پاکسازی دو مرحله ای چیست و چرا باید انجام دهیم؟ را بخوانید.
گام دوم: آماده سازی (Toner)
همانند روتین صبح، از تونر برای تنظیم pH و آماده سازی پوست برای مراحل بعدی استفاده کنید.
گام سوم (اختیاری): لایه برداری (Exfoliation)
لایه برداری نباید هر شب انجام شود. بسته به نوع پوست و قدرت محصول، یک تا سه بار در هفته کافی است. در شب‌هایی که لایه برداری میکنید، بهتر است از سایر ترکیبات فعال قوی مانند رتینول استفاده نکنید. لایه بردارها میتوانند به شکل تونرهای حاوی اسید (AHA/BHA) یا ماسک‌های لایه بردار باشند.
گام چهارم: درمان (Serums/Treatments)
شب بهترین زمان برای استفاده از قوی‌ترین ترکیبات فعال است که پوست شما را ترمیم و بازسازی میکنند.
- رتینول: ستاره طلایی ضد پیری. رتینول به تسریع گردش سلولی، تحریک کلاژن سازی و کاهش چین و چروک کمک میکند. برای آشنایی با نحوه استفاده از آن، حتما راهنمای کامل رتینول برای مبتدیان را مطالعه کنید.
- سرم‌های پپتیدی، نیاسینامید یا ضد لک: بسته به نیاز پوستتان، میتوانید از سایر سرم‌های درمانی در این مرحله استفاده کنید.
گام پنجم: مراقبت از دور چشم (Eye Cream)
از یک کرم دور چشم غنی‌تر و مغذی‌تر نسبت به روز استفاده کنید تا به ترمیم و کاهش خطوط ریز در طول شب کمک کند.
گام ششم: رطوبت رسانی (Moisturizer/Night Cream)
از یک مرطوب کننده یا کرم شب مناسب نوع پوست خود استفاده کنید. کرم‌های شب معمولا غلیظ‌تر هستند و حاوی ترکیبات ترمیم کننده بیشتری می باشند. این مرحله به قفل کردن سرم‌ها در پوست و جلوگیری از خشکی در طول شب کمک میکند.
گام هفتم (اختیاری): روغن صورت (Facial Oil)
اگر پوست بسیار خشکی دارید، می توانید در آخرین مرحله، چند قطره روغن صورت را به آرامی روی پوست خود فشار دهید. این کار یک لایه محافظ نهایی ایجاد کرده و از تبخیر رطوبت در طول شب جلوگیری میکند.
جدول خلاصه ترتیب صحیح استفاده از محصولات پوستی
برای راحتی شما، در اینجا یک جدول خلاصه از ترتیب صحیح استفاده از محصولات پوستی برای هر دو روتین صبح و شب آورده شده است.
| مرحله | روتین صبح (محافظت) | روتین شب (ترمیم) |
| ۱ | شوینده (بر پایه آب) | پاک کننده روغنی/میسلار واتر |
| ۲ | تونر | شوینده (بر پایه آب) |
| ۳ | سرم آنتی اکسیدان (ویتامین C) | تونر |
| ۴ | کرم دور چشم | لایه بردار (۱-۳ بار در هفته) |
| ۵ | مرطوب کننده | سرم درمانی (رتینول، پپتید) |
| ۶ | ضد آفتاب | کرم دور چشم |
| ۷ | – | مرطوب کننده / کرم شب |
| ۸ | – | روغن صورت (اختیاری) |
پرسش‌های متداول
اول سرم بزنیم یا مرطوب کننده؟
همیشه اول سرم بزنید. سرم‌ها بافت رقیق‌تر و مولکول‌های کوچکتری دارند و برای نفوذ به لایه‌های عمیق‌تر پوست طراحی شده‌اند. مرطوب کننده بعد از سرم استفاده میشود تا رطوبت و ترکیبات فعال سرم را در پوست قفل کند.
چقدر باید بین هر مرحله از روتین پوستی صبر کنیم؟
قانون کلی این است که اجازه دهید هر محصول قبل از اعمال محصول بعدی، کاملا جذب شود. برای اکثر محصولات مانند تونر و سرم، یک دقیقه کافی است. اما برای ترکیبات فعال مانند رتینول یا بنزوئیل پروکساید، بهتر است ۵ تا ۱۰ دقیقه صبر کنید.
برای ضد آفتاب نیز توصیه میشود قبل از آرایش، چند دقیقه به آن زمان دهید تا روی پوست بنشیند.
آیا تونر در ترتیب استفاده از محصولات پوستی واقعا ضروری است؟
اگرچه تونر به اندازه شوینده یا ضد آفتاب حیاتی نیست، اما یک مرحله بسیار مفید است. تونرهای مدرن به تنظیم pH، آبرسانی اولیه و حذف آخرین بقایای آلودگی کمک کرده و جذب محصولات بعدی را به طور قابل توجهی افزایش میدهند.
جایگاه ماسک صورت در روتین پوستی کجاست؟
ماسک‌های صورت معمولا یک تا دو بار در هفته استفاده میشوند. بهترین زمان استفاده از آنها در روتین شب، بعد از شستشوی صورت و قبل از سایر مراحل (تونر، سرم و …) است. اگر از ماسک آبرسان خانگی استفاده میکنید، همین قانون صدق میکند.
آیا میتوانم از چند سرم به طور همزمان استفاده کنم؟
بله، اما باید ترتیب صحیح استفاده از محصولات پوستی را رعایت کنید. همیشه از سرم با رقیق‌ترین بافت شروع کنید و به سمت غلیظ‌ترین بروید. برای مثال، می توانید ابتدا سرم هیالورونیک اسید (بر پایه آب) و سپس یک سرم غلیظ‌تر یا روغنی بزنید.
روتین پوستی برای انواع پوست متفاوت است؟
بله، در حالی که ترتیب کلی مراحل یکسان است، نوع محصولاتی که در هر مرحله استفاده میکنید باید متناسب با انواع پوست (چرب، خشک، مختلط) باشد. برای مثال، پوست چرب به شوینده‌های کنترل کننده چربی و مرطوب کننده‌های سبک نیاز دارد، در حالی که پوست خشک به شوینده‌های کرمی و مرطوب کننده‌های غنی‌تر نیاز دارد.
آیا میتوان رتینول و ویتامین C را با هم استفاده کرد؟
توصیه می شود این دو ترکیب فعال قوی را همزمان استفاده نکنید. بهترین روش، استفاده از سرم ویتامین C در روتین صبح (برای خواص آنتی اکسیدانی) و رتینول در روتین شب (چون به نور حساس است) میباشد.
اشتباهات رایج در ترتیب استفاده از محصولات پوستی کدامند؟
شایع‌ترین اشتباهات عبارتند از: زدن مرطوب کننده قبل از سرم، استفاده از روغن صورت در مراحل اولیه روتین، عدم پاکسازی کامل آرایش قبل از خواب، و استفاده نکردن از ضد آفتاب به عنوان آخرین مرحله در روتین صبح.
اگر وقت کمی داشته باشم، کدام مراحل ضروری هستند؟
اگر در شرایطی هستید که باید روتین خود را خلاصه کنید، مراحل غیرقابل حذف عبارتند از:
- صبح: شستشو، مرطوب کننده، ضد آفتاب.
- شب: شستشو، مرطوب کننده.
از کجا میتوانم محصولات معتبر برای روتین پوستی خود تهیه کنم؟
برای اطمینان از اصالت و کیفیت محصولات و همچنین دریافت مشاوره برای چیدن یک روتین مناسب، همیشه از منابع معتبر مانند داروخانه‌ها خرید کنید. داروخانه آنلاین دکتر آتنا صادقی مجموعه‌ای کامل از محصولات معتبر را برای کمک به شما در این مسیر فراهم کرده است.
نتیجه گیری: استمرار، کلید طلایی یک پوست سالم
اکنون که نقشه راه کامل ترتیب صحیح استفاده از محصولات پوستی را در دست دارید، به یاد داشته باشید که مهمترین عامل برای دیدن نتایج، استمرار است. داشتن یک روتین پیچیده با ده مرحله که فقط گاهی آن را انجام میدهید، هرگز به اندازه یک روتین ساده و سه مرحله‌ای که هر روز و هر شب به آن پایبند هستید، موثر نخواهد بود. به پوست خود گوش دهید، محصولات مناسب را انتخاب کنید و آنها را با ترتیب درست به کار ببرید.
این راهنما به شما کمک میکند تا از سرمایه‌گذاری که برای پوست خود کرده‌اید، حداکثر بهره را ببرید و هر روز یک قدم به داشتن پوستی سالم‌تر، متعادل‌تر و درخشان‌تر نزدیک‌تر شوید. به خاطر داشته باشید که مراقبت از پوست یک سفر است، نه یک مقصد. با صبر و پایبندی به این اصول، نتایج شگفت انگیز آن را در آینه خواهید دید. برای راهنمایی‌های بیشتر و دریافت یک مشاوره پوستی تخصصی، تیم ما در داروخانه دکتر آتنا صادقی با افتخار در کنار شماست.
